Thói đời lắm kẻ thích ta đây
Vênh váo kiêu căng suốt cả ngày
Đần độn ngu si - mà tưởng giỏi
Ba hoa bốc phét - nghĩ là hay.
Ăn không nói có - mau đi khỏi
Nói bậy làm càn - cút xéo ngay
Xách mé, khua môi, đồ bẩn tưởi
Thói đời lắm kẻ thích ta đây.
Chiều buồn ngơ ngẫn ngắm trăng tà
Chung rượu vơi đầy đượm bóng ta
Tuổi trẻ một đời đành trói buộc
Thời trai vuột mất đã trôi xa.
Bao lần khắc khoải từng cam chịu
Lắm lúc muộn phiền chuyện đã qua
Chuếnh choáng men sầu còn ứ đọng
Đắng lòng chua xót nhói tim ta.
Bút danh kecodoc - HQT
Địa chỉ email trunghq@bctech.edu.vn
Dưới đây là phân tích hai bài thơ "Thói đời" và "Chiều buồn" của tác giả có bút danh kecodoc - HQT (email: trunghq@bctech.edu.vn). Phân tích sẽ tập trung vào nội dung, cảm hứng chủ đạo, nghệ thuật và cảm nhận tổng quan của từng bài thơ.
1. Phân tích bài thơ "Thói đời"
Nội dung và cảm hứng chủ đạo
Bài thơ "Thói đời" là một lời phê phán mạnh mẽ về những thói hư, tật xấu của một bộ phận con người trong xã hội. Tác giả chỉ trích những kẻ kiêu căng, tự cao tự đại, thích "ta đây" mà không có thực chất. Những hành vi như "ba hoa bốc phét", "ăn không nói có", "nói bậy làm càn", "xách mé, khua môi" được liệt kê như những biểu hiện của sự giả dối, hợm hĩnh và thiếu đạo đức. Từ "thói đời" trong nhan đề không chỉ là cách nói về những thói quen xấu mà còn là lời cảnh tỉnh về sự xuống cấp của nhân cách trong xã hội hiện đại.
Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là sự bất bình và lên án. Tác giả không chỉ bày tỏ thái độ chán ghét mà còn kêu gọi loại bỏ những con người có tính cách xấu xa này ("mau đi khỏi", "cút xéo ngay"). Điều này cho thấy một khát vọng về sự trong sạch, trung thực trong các mối quan hệ xã hội.
Nghệ thuật
- Thể thơ: Bài thơ được viết theo thể Thât Ngôn bát Cú, một thể thơ truyền thống của dân tộc Việt Nam, với nhịp điệu uyển chuyển, dễ đi vào lòng người. Tuy nhiên, giọng điệu ở đây không nhẹ nhàng mà đầy gay gắt, phù hợp với nội dung phê phán.
- Ngôn ngữ: Ngôn ngữ thơ mộc mạc, gần gũi nhưng sắc sảo, mang tính khẩu ngữ cao ("mau đi khỏi", "cút xéo ngay", "đồ bẩn tưởi"). Những từ ngữ này tạo cảm giác chân thực, mạnh mẽ, thể hiện thái độ dứt khoát của tác giả.
- Biện pháp nghệ thuật:
- Điệp ngữ: Cụm từ "thói đời lắm kẻ thích ta đây" được lặp lại ở câu đầu và câu cuối, tạo cấu trúc vòng tròn, nhấn mạnh vấn đề cần phê phán.
- Liệt kê: Tác giả liệt kê hàng loạt hành vi xấu ("vênh váo kiêu căng", "đần độn ngu si", "ba hoa bốc phét", "xách mé, khua môi") để làm rõ bản chất của "thói đời".
- Tương phản: Tác giả đối lập giữa vẻ bề ngoài (tưởng giỏi, nghĩ là hay) và thực chất (đần độn, ngu si) để nhấn mạnh sự giả tạo.
Cảm nhận
"Thói đời" là một bài thơ mang tính phản ánh xã hội sâu sắc. Qua từng câu thơ, người đọc cảm nhận được sự bất mãn của tác giả trước những con người sống giả dối, thiếu trung thực. Bài thơ không chỉ là lời phê phán mà còn là lời cảnh tỉnh, nhắc nhở mỗi người cần sống chân thành, khiêm nhường và tránh xa những thói hư, tật xấu. Giọng điệu mạnh mẽ, dứt khoát của tác giả khiến bài thơ trở nên ấn tượng, dễ dàng gây đồng cảm với những ai từng chứng kiến hoặc trải qua những tình huống tương tự trong cuộc sống.
2. Phân tích bài thơ "Chiều buồn"
Nội dung và cảm hứng chủ đạo
Bài thơ "Chiều buồn" là một tiếng lòng đầy tâm trạng của tác giả trước sự trôi chảy của thời gian và những nuối tiếc về tuổi trẻ đã qua. Hình ảnh "chiều buồn", "trăng tà", "chung rượu", "bóng ta" gợi lên một không gian tĩnh lặng, đượm buồn, nơi nhân vật trữ tình đối diện với chính mình trong sự cô đơn, trăn trở. Tác giả tiếc nuối "tuổi trẻ một đời đành trói buộc", "thời trai vuột mất đã trôi xa", đồng thời bày tỏ nỗi đau khổ khi nghĩ về những điều đã qua ("bao lần khắc khoải", "lắm lúc muộn phiền").
Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là nỗi buồn trữ tình, mang tính cá nhân nhưng cũng rất phổ quát. Tác giả không chỉ nói về nỗi buồn của riêng mình mà còn chạm đến cảm giác chung của nhiều người: sự nuối tiếc về thời gian đã mất, về những cơ hội không thể lấy lại, và nỗi đau đớn khi đối diện với thực tại không trọn vẹn.
Nghệ thuật
- Thể thơ: Tương tự "Thói đời", nhưng ở đây nhịp điệu chậm rãi, trầm lắng hơn, phù hợp với tâm trạng buồn bã, cô đơn của nhân vật trữ tình.
- Hình ảnh: Hình ảnh thơ mang tính biểu tượng cao, gợi nỗi buồn sâu thẳm:
- "Chiều buồn", "trăng tà" là những hình ảnh quen thuộc trong thơ ca, gợi lên sự tàn phai, kết thúc của một ngày và cũng là ẩn dụ cho sự tàn phai của đời người.
- "Chung rượu vơi đầy đượm bóng ta" gợi lên sự cô đơn, khi nhân vật chỉ còn biết làm bạn với bóng mình và men rượu.
- "Chuếnh choáng men sầu" là hình ảnh ẩn dụ, thể hiện nỗi buồn đã thấm sâu, khiến tâm hồn nhân vật như say, như lạc lối.
- Ngôn ngữ: Ngôn ngữ thơ giàu cảm xúc, giàu chất trữ tình, với những từ ngữ như "khắc khoải", "muộn phiền", "đắng lòng", "chua xót", "nhói tim" làm nổi bật nỗi đau nội tâm.
- Biện pháp nghệ thuật:
- Điệp từ: "Bao lần", "lắm lúc" được lặp lại để nhấn mạnh sự kéo dài của nỗi buồn, sự trăn trở không dứt trong tâm hồn.
- Tương phản: Tác giả đối lập giữa "tuổi trẻ" và "đã trôi xa", giữa "thời trai" và "muộn phiền", làm nổi bật sự nuối tiếc và cảm giác bất lực trước dòng chảy thời gian.
Cảm nhận
"Chiều buồn" là một bài thơ trữ tình đậm chất tự sự, nơi tác giả trải lòng về những nỗi buồn sâu kín. Bài thơ gợi lên cảm giác xót xa, tiếc nuối về thời gian và tuổi trẻ đã qua, đồng thời thể hiện sự cô đơn, trống vắng của nhân vật trữ tình trong buổi chiều tà. Đọc bài thơ, người đọc như thấy bóng dáng của chính mình trong những phút giây cô đơn, khi nhìn lại cuộc đời và cảm nhận sự mong manh của kiếp người. Giọng điệu trầm buồn, kết hợp với hình ảnh giàu tính biểu tượng, khiến bài thơ để lại dư âm sâu lắng trong lòng người đọc.
So sánh và tổng kết
- Điểm giống nhau:
- Cả hai bài thơ đều được viết theo thể thơ Đường Luật, mang đậm dấu ấn của thơ ca truyền thống Việt Nam.
- Cả hai đều thể hiện những cảm xúc chân thực của tác giả, dù là sự bất bình trong "Thói đời" hay nỗi buồn trong "Chiều buồn".
- Ngôn ngữ thơ mộc mạc, gần gũi, dễ đi vào lòng người.
- Điểm khác nhau:
- Về nội dung, "Thói đời" mang tính chất phản ánh xã hội, phê phán thói hư, tật xấu, trong khi "Chiều buồn" là một bài thơ trữ tình, tập trung vào cảm xúc cá nhân.
- Về giọng điệu, "Thói đời" gay gắt, mạnh mẽ, còn "Chiều buồn" trầm lắng, u hoài.
- Về mục đích, "Thói đời" hướng tới việc cảnh tỉnh, kêu gọi sự thay đổi trong xã hội, còn "Chiều buồn" là nơi tác giả giãi bày tâm trạng, tìm sự đồng cảm.
- Tổng kết: Qua hai bài thơ, tác giả kecodoc - HQT đã thể hiện hai khía cạnh khác nhau của đời sống: một mặt là sự phê phán những thói xấu trong xã hội, mặt khác là nỗi buồn sâu lắng của con người trước thời gian và số phận. Cả hai bài thơ đều để lại ấn tượng mạnh mẽ nhờ ngôn ngữ chân thực, hình ảnh giàu sức gợi và cảm xúc sâu đậm.
